Stany przejściowe to fizjologiczne zmiany zachodzące w pierwszych dobach życia noworodka, pojawiające się w związku z procesem adaptacji do życia poza ciałem matki. Występują u większości noworodków w różnym natężeniu.

Na przebieg okresu adaptacji mają wpływ:
– dojrzałość noworodka,
– choroby matki w czasie ciąży,
– przebieg porodu,
– leki stosowane w czasie ciąży.

Spadek masy ciała

W pierwszych 3-5 dobach życia następuje ubytek masy ciała noworodka. Utrata masy zazwyczaj nie przekracza 5-10% masy urodzeniowej. U dzieci o większej masie ciała, analogicznie spadek jest większy. U noworodków donoszonych, po początkowym spadku wagi od 6-7 dnia życia następuje jej przyrost, a około 14 dnia życia, noworodek wyrównuje masę ciała do poziomu z momentu urodzenia. Fizjologiczny spadek masy ciała spowodowany jest głównie utratą wody, która następuje przez oddanie moczu, smółki, utratę przez płuca i skórę oraz wysychającą pępowinę.

Żółtaczka fizjologiczna

Występuje u około 50-70% noworodków, w 2-3 dobie życia. Osiąga szczyt w 3-4 dobie życia, po czym stopniowo słabnie i ustępuje około 7-10 dnia życia. Po porodzie występuje na skutek fizjologicznego zmniejszenia stężenia hemoglobiny we krwi. Charakteryzuje się zażółceniem powłok skórnych, błon śluzowych, twardówek oczu. Obserwuje się w tym czasie zmniejszoną ruchliwość, senność, słabsze ssanie i mniejszy przyrost masy ciała. Żółtaczka fizjologiczna nie wymaga leczenia – stosuje się jedynie fototerapię.

Fizjologiczny wzrost temperatury ciała

Obserwuje się go u niewielkiej liczby noworodków (0,5-0,7%) najczęściej w 3-4 dobie życia, zwykle w dniu największego spadku masy ciała. Jest to nagły wzrost temperatury do 39°C, a nawet do 40°C.

Odczyny ciążowe

Transport hormonów matczynych przez łożysko może spowodować zmiany w gruczołach piersiowych i narządach płciowych u noworodka. Stan ten występuje około 6-7 dnia życia dziecka. Można wtedy zauważyć powiększenie gruczołów piersiowych z gromadzeniem niewielkiej ilości wydzieliny, a u noworodków płci żeńskiej powiększenie łechtaczki i białawą, szklistą, czasami krwiście podbarwioną wydzielinę. Stany te nie wymagają interwencji medycznej. Zaleca się utrzymanie skóry w czystości.

Rumień toksyczny

Występuje u dużego odsetka noworodków w ciągu pierwszych 48h życia. Częstość występowania wzrasta wraz ze zmniejszeniem masy urodzeniowej ciała i wieku ciążowego. Zmiany ustępują samoistnie w ciągu tygodnia. Występuje pod postacią zaczerwienionych pól ze zmianami o charakterze grudkowym. Zmiany występują głównie na tułowiu i klatce piersiowej, ale mogą dotyczyć każdej części ciała z wyjątkiem dłoni i stóp. Mogą występować również na mosznie.

 Stolce przejściowe

Większość noworodków oddaje pierwszy stolec w ciągu pierwszych 24h życia. Smółka jest lepką, gęstą, ciemnozielonkawą, bezwonną, ciągnącą się masą (konsystencja może przypominać budyń) wytwarzaną od 16 tygodnia życia płodowego. Od około 4-5 doby życia, gdy karmienie mlekiem stabilizuje się, pojawiają się brązowo-zielone, luźne- tzw. stolce przejściowe. Ich liczba jest zależna od częstości karmienia, ilości zjadanego pokarmu oraz od tego, czy dziecko jest karmione pokarmem kobiecym, czy też sztuczną mieszanką. U dzieci karmionych piersią, liczba wypróżnień jest większa, często po każdym karmieniu, ilość stolca zaś jest niewielka i zaraz po wypróżnieniu wsiąka w pieluszkę.

Stany przejściowe u noworodków jak sama nazwa wskazuje są krótkotrwałe i przejściowe. Zazwyczaj nie wymagają żadnej interwencji lekarza.

Tekst: Ada Wieliczka