Dieta fosforanowa jest jedną z najtrudniejszych do opracowania diet. Taką dietę najczęściej zaleca się pacjentom po operacyjnym usunięciu raka tarczycy. Często tarczyca jest już usunięta w całości.
Sprawa jest bardziej skomplikowana ponieważ zazwyczaj pacjenci z niedoczynnością tarczycy, czy brakiem tarczycy mają spowolniony metabolizm, więc łatwo tyją. Lekarze każą im schudnąć, bo nadwaga źle wpływa na ich zdrowie, a jedyną informację jaką otrzymują jest lista produktów zakazanych. Zatem, zakazane są wszystkie napoje gazowane, przetwory mięsne, mleko i przetwory mleczne, grzyby, ryby, wołowina, większość mięs. To niestety nie koniec produktów zakazanych. Do układania takiej diety konieczne jest posiadanie tabel z zawartością fosforu w produktach żywnościowych.
Układanie takiej diety to gimnastyka. Planując harmonogram diety, należy mieć na uwadze, jak zapewnić odpowiednią ilość błonnika w diecie – w szczególności biorąc pod uwagę fakt, iż niemal wszystko co normalnie jest zalecane, aktualnie zaliczamy do produktów… niewskazanych? – zdradza KoBBieciarni Iwona Bates – dietetyk, trener, edukator w dziedzinie chorób cukrzycy.
Gdzie ukrywa się ten fosfor?
Dużo fosforu zawierają wszystkie nasiona, co oznacza, że chory nie może w swej diecie używać siemienia lnianego, słonecznika, pestek dyni, maku, orzechów, fasoli, cieciorki, grochu, soczewicy, soi i ich przetworów. Zakazane są płatki owsiane, kasze, a w tym jaglana, gryczana, pęczak, ryż pełnoziarnisty, także otręby. O nowinkach jak chociażby nasiona chia czy ziarno kakaowca, niestety też trzeba zapomnieć. Czekolada i kakao są kategorycznie zabronione. Żółtka jajek – zabronione. Brokuły też są na liście produktów zakazanych. Niewskazane jest używanie produktów, co do których nie mamy pewności ile zawierają fosforu, zatem wiele nowych, modnych produktów jest niedostępnych.
Biorąc pod uwagę powyższe wskazania, nie dziwi fakt, iż pacjenci z zaleceniem diety niskofosforanowej, w pewnym momencie mają wrażenie, że zostały im do jedzenia ziemniaki, biała mąka oraz tłuszcze. Taka dieta to oczywiście prosta droga do nadwagi.
Dosyć trudno samemu przygotować dietę niskofosforanową. Zachęcam, żeby zacząć od wyliczenie kaloryczności – to sprawa indywidualna, ale podstawowa. Najłatwiej jest zaplanować 3 posiłki i 2 przekąski, to optymalne rozwiązanie. Nie stoi nic na przeszkodzie, aby w naszej diecie funkcjonowało 5 posiłków – komentuje Iwona Bates.
Druga, ale jakże istotna sprawa to wyszukanie listy zdrowych produktów o małej ilości fosforanów, i tak wymienić warto:
- warzywa liściaste – sałaty różne, rukola, roszponka, szpinak, liście buraczka;
- warzywa: pomidory, rzepa, rzodkiew, brukiew, dynia, ziemniaki, słodkie ziemniaki, pory, papryka, seler naciowy, ogórki, kapusta, fasola szparagowa – zielone i żółte strąki;
- owoce – właściwie wszystkie;
- tłuszcze – oliwy, masło, mleko kokosowe light;
- mąka biała, kajzerki, tortille, pity, kasza manna, kasza bulgur, kuskus, makaron z pszenicy durum, biały ryż w ograniczonej ilości.
Pomimo, iż owoce znajdują się na dozwolonej liście produktów, to jednak ważne jest, aby ograniczyć ich spożywanie, bowiem fruktoza w nich zawarta pobudza apetyt i co gorsze jej nadmiar zamienia się w tłuszcz.
Skupić się należy na spożywaniu „zieleniny„; w ten sposób zapewnimy odpowiednią ilość witamin i minerałów. Dieta musi być sycąca, pacjent ma już wystarczająco dużo stresów w życiu i głodowanie nie jest dla niego dobre.
Istotne jest też zapewnienie deseru – to ułatwia trzymanie reżimu.
Dla dietetyka, przy układaniu takiej diety bardzo ważne jest uważne słuchanie klienta, a dla osiągnięcia zamierzonego celu istotna jest edukacja klienta. Przekazywanie wiedzy i rzetelnych informacji w zakresie celu stosowania takiej diety, wzbogaca świadomość pacjenta. To ułatwia współpracę. Niebagatelną rolę w ustalaniu diety stanowią zalecenia lekarskie. Dietetyk musi podporządkować się temu, co mówi i zaleca lekarz. Zatem praca dietetyka polega na zespoleniu wszystkich poszczególnych elementów w jedną optymalną dietę.
Jeśli pacjent układa dietę samodzielnie, doradzam zakup tabel z wartościami odżywczymi produktów spożywczych. Jedyne wydanie jakie znam w Polsce to „Wartości odżywcze wybranych produktów spożywczych i typowych potraw” H. Kunachowicz, I. Nadolna, K. Iwanow, B. Przygoda. PZWL.
Bardzo ważna przy takiej diecie jest motywacja. Warto zwrócić się do bliskich o wsparcie. Pamiętajcie również, że dieta musi być urozmaicona, kolorowa i smaczna, inaczej szybko się zniechęcimy. Potrzebne są proste szybkie przepisy, które zapewnią smakowity efekt. Produkty muszą być łatwo dostępne, by pacjent nie spędzał pół dnia na zakupach, a drugie pół dnia w kuchni. Nie można też zapominać o tym, co ważne jest przy każdej diecie, czyli systematycznym wysiłku fizycznym. To najlepiej napędza metabolizm, poprawia samopoczucie i sprawia, że szybciej osiągamy zamierzone efekty.
Pozdrawiam,
Iwona Bates
autorka bloga: Dieta zdrowych kalorii
